พิธีถวายราชสดุดี

เอาภาพทำราชดุดีมาฝากกัน

เครื่องดนตรีในตำนาน 2

ซอทวนมุก ซอทวนงาและซอทวนหงส์ เป็นฉายาซอสามสาย 3 คัน ประจำพระองค์ของเจ้าฟ้ามหามาลากรมพระยาบำราบปรปักษ์ ต้นสกุล มาลากุล พระราชโอรสในล้นเกล้ารัชกาลที่ 2

ซอทวนนาค เป็นซอสามสายคู่พระทัยของทูลกระหม่อมบริพัตรเจ้าของวังบางขุนพรหม ซึ่งเป็นวังที่มีชื่อเสียงทางดนตรีอย่างยิ่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ล้นเกล้ารัชกาลที่ 6 บทเพลงต่างๆของพระองค์ล้วนกำเนิดมาจาก ซอทวนนาคเป็นส่วนใหญ่

ซอทวนนาค บ้านพาทยโกศล

ปี่ท่านพระเป็นปี่ประจำตัวของพระประดิษฐ์ ไพเราะ ครูมีแขก เจ้าแห่งเสียงปี่ และเพลงทยอย ท่านกวีสุนทรภู่ ครูกลอนได้กล่าวถึงในบทไหว้ครูเสภาตอนหนึ่งว่า

‘ ครูมีแขกคนนี้เขาดีครัน เป่าทยอยลอยลั่นบรรเลงลือ ’

( อาจารย์ เทวาประสิทธิ์ พาทยโกศล

เป็นผู้สืบทอดมรดกปี่ท่านพระ ซึ่งเป็นปี่ประจำตัวของครูมีแขก พระประดิษฐ์ไพเราะ )

จากหนังสือ "สาส์นสมเด็จ" เล่ม ๒  หน้า๑๒๑-๑๒๒  ซึ่งเป็นข้อความที่สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์   ทรงสืบประทานแ ด่สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ว่า  
         "ครูมีแขก (ครูปี่พาทย์หมายเลขน้ำเ งินที่ ๕)  คือว่าเป็นเชื้อแขก  ชื่อ มี  เล่นเครื่องดุริยแลดนตรีได้ เกือบทุกอย่าง เป็นคนฉลาด        สามารถแต่งเพลงได้ดี      มีชื่อร่ำลื อ       เพลงของท่านนั้นมี "ทยอยใน"  "ทยอยนอก"  สามชั้นเป็นต้น ซึ่งจำมาเล่นกันอยู่ทุกวันนี้ทั่วทุกวง ถ้าใครทำเพลงนี้ไม่ได้ดูประหนึ่งจะ ถือกันว่าไม่เป็น

อย่างไรก็ตามสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพ ระยานริศรานุวัดติวงศ์ก็ไม่ทรงเคยเห็นครูมี แขกเพียงแต่ทรงได้ยินชื่อ เท่านั้นเอง ดังข้อความใน "สาส์นสมเด็จ"เล่ม ๒๓ หน้า ๑๓๘ พระองค์ท่านทรงไว้ว่า
ครูมีแขกนั้นเคยได้ยินแต่ชื่อ ไม่เคยเห็นตัว" จาก "สาส์นสมเด็จ" เล่มที่ ๒๓ หน้า ๑๕๖

สมเด็จกรมพระยาดำรงค์ราชานุภาพกราบทูลสนองแด่สมเด็จกรมพ ระยานริศรานุวัดติวงศ์ว่า

  "ครูมีแขกนั้น หม่อมฉันรู้จัก   แต่เมื่อหม่อมฉันไว้จุกไปเรียนภาษาอังกฤษที่สมเด็จพระราชปิตุลา ประ ทับ     ณ    หอนิเทพพิทยาเห็นแกเดินผ่านไปหัดมโหรีของทูลกระหม่อมปราสา ท    ที่มุขกระสัน พระมหาปราสาททุกวัน       เวลานั้นแกก็แก่มากอายุกว่า ๗๐ ปีแล้ว         มีบ่าวแบกซอสามสายตามหลังเสมอ วันหนึ่งกรมประจักษ์ตรัสเรียกให้แกแวะที่หน้าหอ แล้วยืมซอสามสายของแกมาสี แกฉุออกปากว่า "ถ้าทรงสีอย่างนั้นไฟก็ลุก" จำได้เท่านั้น

  เมื่อสมัยรัชกาลที่ ๔ ค รูมีแขกได้เป็นครูปี่พาทย์ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ เป็น หลวงประดิษฐไพเราะ เมื่อวันที่ ๒๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๓๙๖
วันนี้แค่นี้ก่อนนะเด็กๆ l